سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی یکی از روش‌های تصویربرداری است که تقریبا هیچ ضرری برای بدن ندارد. به آن اولترا سونوگرافی Ultrasonography هم می‌گویند.

همان‌طور که می‌دانیم در روش‌های تصویربرداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی‌تی‌اسکن بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزان قرار می‌گیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد می‌تواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول‌ها شود. ولی در سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده‌ای نمی‌شود.

مکانیسم سونوگرافی چیست؟

امواج مورد استفاده در سونوگرافی از جنس امواج صوتی و در واقع صدا هستند که ضرری برای بدن ندارد. اینها امواج فراصوتی هستند. جنس آنها دقیقا مانند صدا است ولی به علت بالا بودن فرکانس یا بسامد آنها قابل شنیدن توسط گوش انسان نیستند. با این حال خواص صوت و صدا را دارند یعنی در برخورد با موانع منعکس می‌شوند.

سونوگرافی روش تصویر‌برداری دردناکی نیست و در حین انجام آن بیمار ناراحتی احساس نمی‌کند.

برای انجام سونوگرافی  که با قراردادن وسيله اي خاص روي اندام مورد نظر توسط پزشک راديولوژيست انجام مي شود، امواج صوتی با فرکانس بالا که برای گوش انسان قابل شنیدن نیستند به درون بدن تابانده می‌شوند. این امواج بعد از برخورد به بافت‌های مختلف بدن بازتابیده شده و امواج بازتابش شده توسط همان دستگاه مجددا دریافت می‌شود.

درون بدن انسان از بافت‌های مختلفی درست شده که توانایی آنها در بازتابش امواج صوتی متفاوت است. بعضی از آنها امواج صوتی را بهتر و بعضی کمتر منعکس می‌کنند. پس شکل و ساختار بازتابش امواج صوتی در سونوگرافی تابعی از شکل و مواد تشکیل دهنده بافت‌های درونی بدن است که مورد تابش قرار گرفته است.

امواج بازتابیده شده از بدن توسط یک کامپیوتر تجزیه و تحلیل شده و به تصویر تبدیل می‌شود. پزشک راديولوژيست این تصاویر را بر روی مانیتور دستگاه دیده و ممکن است بعضی از آنها را چاپ کند.در سونوگرافی، بیشتر بافت های نرم اندام دیده شده و بررسی می‌شوند. پس سونوگرافی  راه مناسبی برای تشخیص مشکلات استخوان نیست ولی با آن می‌توان بعضی مشکلات عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها و بسیاری بافت‌های دیگر را بررسی کرد.

سونوگرافی ممکن است بصورت دو بعدی و یا سه بعدی باشد. همچنین می‌توان تصویر سونوگرافی اندام را در حال حرکت و فعالیت دید. سونوگرافی قلب را اکوکاردیوگرافی می‌نامند.

نوع خاصی از سونوگرافی به نام سونوگرافی داپلر Doppler Sonography وجود دارد. این روش تصویربرداری براساس پدیده داپلر کار میکند و هدف از انجام آن بررسی میزان و سرعت جریان خون در وریدها و شریان‌های بدن است. در ارتوپدی از این روش بیشتر برای بررسی احتمال لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق DVT استفاده می‌شود

سونوگرافی می تواند با تشخیص و ارزیابی آسیب های بدن در شرایط مختلف برای تشخیص بیماری کمک کند. همچنين در صورت وجود علائمی مانند :

• درد
• ورم
• عفونت

این نوع تصویربرداری یک روش مفید برای بررسی بسیاری از اندام های داخلی بدن است .

 

برخی از مواردی که از اهمیت بالاتری برخوردار هستند شامل :

• قلب و عروق خونی، از جمله آئورت شکمی و شاخه های اصلی آن
• کبد
• کیسه صفرا
• طحال
• پانکراس
• کلیه ها
• مثانه
• رحم، تخمدان ها و سونوگرافی بارداری
• تیروئید و غدد پاراتیروئید
• اسکروتوم  يا بیضه ها  ( تشخیص واریکوسل در مردان )
• مغز نوزادان
• لگن نوزادان
• ستون فقرات در نوزادان
• بافت نرم و پستان
• الاستوگرافی کبد (فیبرواسکن) و سایر نواحی
• الاستوگرافی توده های پستانی

تفسير گزارش سونوگرافي :

رادیولوژیست، پزشكي متخصص و آموزش دیده است تا برای نظارت و تفسیر نتایج ، تصاویر را تجزیه و تحلیل کرده و یک گزارش امضا شده را به پزشک شما ارسال کند. معمولا پزشک خودتان شما را از نتیجه معاینه مطلع می سازد. در برخی موارد، رادیولوژیست ممکن است در مورد نتایج با شما صحبت کند.

شما می توانيد در سامانه  دریافت گزارش های تصویربردای کلنیک دكتر نوري، نتایج معاینات خود را بصورت اینترنتی دریافت نمایید.

انواع سونوگرافي :

سونوگرافي به دو دسته سونوگرافي عمومي و سونوگرافي تخصصي تقسيم مي شود  كه بسته به درخواست پزشك ارجاع دهنده توسط پزشك راديولوژيست انجام مي گيرد. انواع سونوگرافي به صورت كلي عبارتند از :

• سونوگرافي بارداري
• سونوگرافي شكم
• سونوگرافي لگن بانوان ( شامل مثانه، رحم و تخمدان )
• سونوگرافي واژينال
• سونوگرافي لگن آقايان ( شامل مثانه و پروستات )
• سونوگرافي كليه
• سونوگرافي كبد و كيسه صفرا
• سونوگرافي بيضه
• سونوگرافي پستان
• سونوگرافي تيروئيد
• سونوگرافي مغز نوزاد
• سونوگرافي هيپ نوزاد
• سونوگرافي بافت نرم
• سونوگرافي هاي رنگي يا داپلر  ( شامل داپلر اندام هاي فوقاني و تحتاني ، داپلر شكمي ، داپلر كاروتيد ، داپلر بيضه، داپلر واژينال و .. )  

 

سونوگرافي بارداري :

سونوگرافی بین هفته های چهارم تا هشتم :

  این سونوگرافی در بین هفته چهارم تا هشتم انجام میشود و هدف از این سونوگرافی دیدن محل و شکل کیسه حاملگی و همچنین تثبیت قلب جنین در داخل ساک، بررسی وجود کیسه ی زرده و اندازه آن و نسبت آن با اندازه ساک و همچنين بررسي وجود خون ریزی اطراف کیسه ی حاملگي میباشد . از هر صد حامله با خونریزی از نوع فوق پانزده نفر در سه ماهه اول سقط می کنند و این سونوگرافی از این جهت مهم میباشد .

همچنین این زمان از بارداري از جهت بررسی بیماریهای مادرزادی و اکتسابی رحم مثل رحم دو شاخ ،زمان بهتری میباشد .همچنین این سونوگرافی روز زایمان را بهتر و با ضریب خطای کمتر از سونوگرافی ماه های بالا مشخص میکند .سونوگرافی پایه مهمترین سونوگرافی برای تخمین روز زایمان  و مهمترین منابع جهت بررسی عقب افتادگی  قرینه در رشد جنین در ماه های بالا میباشد .

همچنین امکان تشخیص حاملگی خارج از رحم با عوارض کمتر و راحت تر قابل تشخیص میباشد .

 ( NT , NBسونوگرافي سلامت )   

هدف از این نوع سونوگرافی تثبیت بیماریهای متعدد در مقطع زمانی سه ماه اول و دو هفته بعد از ان میباشد.
سونوگرافی استخوان بینی در هر سن حاملگی خصوصا بین هفته های ۱۱-۱۵ انجام میشود :
رویت نشدن این استخوان در جنین به طول بین ۴-۶۴ ميلي متر  احتمال سندروم داون را ۱۸برابر میکند. رویت نشدن این استخوان در جنین به طول بین ۶۴-۸۴ ميلي متر  احتمال سندروم داون را ۴۴ برابر میکند. هیپوپلازی و یا کوچکی استخوان نازال ( کمتر از ۲٫۵ ميلي متر  متر در بین هفته های ۱۵-۲۰ ) و کمتر بودن اندازه ان از پرسنتایل ۲٫۵% غیر طبیعی میباشد.

در سه ماهه اول : نبود استخوان نازال در ۶۷% بیماران trosomy 18 – -down و در ۹%  بیماران turner  دیده میشود.
در سه ماهه دوم : ۱٫۲% جنینهای نرمال هیپولازی و کوچکی استخوانهای نازال دارند ولی بیماران down  در ۶۲% و trisomy 18 در ۱۸% هیپولازی و کوچکی استخوان بینی دارند. لازم به ذکر است که اسخوان بینی در هر سنی از حاملگی قابل اندازه گیری میباشد و ارزش تشخیصی دارد ولی به علت همراهی با NT بیشتر در ماه های سه ماهه دوم استفاده میشود. شکل استخوان بینی و زاویه ان با استخوان پیشانی در تشخیص بسیاری از بیماریها در هر گروه سنی کمک کننده میباشد.

سونوگرافی  NT در بین هفته های ۱۱ – ۱۴ انجام میشود و هدف از ان اندازه گیری مایع زیر پوست در ناحیه گردن جنین میباشد. در بعضی از بیماریها به علت اشکال در تشکیل سیستم لنفاتیک و یا به علت اشکال در کارکرد قلب جنین و یا به علت فرار مایع از داخل عروق به فضای بین سلولی در پشت گردن جنین افزایش مقدار مایع در زیر پوست ديده میشود.

سونوگرافی آنومالی

سه ماهه دوم بارداری از هفته ۱۳ بارداری آغاز می شود و تا هفته ۲۸ ادامه می یابد. سونوگرافی آنومالی بین هفته های ۱۸ تا ۲۰ بارداری انجام می شود. اسکن آنومالی یا اسکن سه ماهه دوم بارداری محل قرار گرفتن جنین، شکل و اندازه صورت و دست ها را نشان می دهد و شما می توانید جنین تان را بر روی مانیتور به خوبی مشاهده نمایید.

سونوگرافی آنومالی چگونه انجام می شود؟

بر خلاف سونوگرافی سه ماهه اول شما نیازی به پر کردن مثانه برای این اسکن ندارید. شکم شما در سه ماهه دوم به اندازه ای بزرگ شده است که بتوان توسط اسکن از طریق شکم، تصویری واضح دریافت کرد. تقریبا تمامی اسکن های سه ماهه های دوم، شکمی انجام می شوند. پزشک، ژل (معمولا سرد) را بر روی شکم شما می زند و با حرکت دادن پروب یا مبدل بر روی شکم تان از طریق امواج صوتی، تصویر کودک را برای روی صفحه نمایش مشاهده می کند. هنگامی که تصویری واضح از کودک مشاهده گردد پزشک قسمت های مختلف بدن جنین را ارزیابی و اندازه گیری می کند. اگر متخصص زنان اطلاعاتی در مورد دهانه رحم بخواهد ممکن است نیاز به سونوگرافی واژینال داشته باشید.

شاید تشخیص جنین و اعضای بدنش در عکس سونوگرافی برای تان سخت باشد. استخوان های کودک در اسکن سفید رنگ ظاهر خواهند شد و قسمت های نرم بدن به رنگ خاکستری مشخص می شوند. مایع آمنیوتیک اطراف جنین در عکس سونوگرافی به رنگ سیاه می باشد.

موارد قابل تشخيص در سونوگرافي آنومالي :

• تشخیص بارداری چند قلویی. گاهی دوقلوها تا هفته ۲۰ بارداری قابل تشخیص نمی باشند.
• شکل و ساختار سر جنین و مشکلات مغزی نادر که قابل مشاهده باشند مورد بررسی قرار می گیرد.
• صورت جنین و لب شکری بودن آن بررسی می گردد.
• ستون فقرات از لحاظ طولی و هم مقطع عرضی بررسی می شود تا پزشک مطمئن گردد همه استخوان ها در یک ردیف قرار دارند.
• شکم و ارگان های داخلی ارزیابی می شوند.
• قلب کودک بررسی می شود. دریچه ها باید هم اندازه باشند و با هر ضربان باز و بسته شوند.
• معده کودک بررسی می شود و اینکه جنین بخشی از مایع آمنیوتیک که در اطرافش قرار دارد را می بلعد که این مایع به صورت حباب سیاه رنگی در معده قابل تشخیص است.
• سلامت کلیه های جنین بررسی می شود. پزشک ارزیابی می کند که آیا گردش ادرار به طور آزاد در مثانه جریان می یابد و اگر مثانه خالی است در طول انجام اسکن بایستی مثانه پر شود تا راحت تر دیده شود.
• دست ها و پاها قابل مشاهده اند و پزشک انگشتان دست و پا را می شمارد.
• جفت، مایع آمنیوتیک و بند ناف مورد ارزیابی قرار می گیرند. جفت ممکن است در دیوار جلویی رحم (قدامی) یا دیوار پشتی رحم (خلفی) یا نزدیک با بالا یا پایین رحم باشد. اگر جفت پایین باشد نیاز است که سونوگرافی دیگری در سه ماهه سوم بارداری جهت ارزیابی موقعیت جفت و جنین انجام گیرد.
• پزشک بخش های مختلف جنین را اندازه گیری می کند که به شرح زیر است:
  • اندازه گیری محیط اطراف سر (HC)
  • اندازه گیری محیط شکم (AC)
  • اندازه گیری استخوان ران (FL)

 

 

سونوگرافی بارداري سه بعدی :   

سیستم اولتراسوند سه بعدی که با استفاده از امواج فراصوتی و نرم افزار تصویری، تصاویر کاملاًواضح و روشن از جنین تهیه می نماید، می تواند در کنار تصاویر دو بعدی در هر مقطع زمانی از حاملگی، مورد استفاده قرار گیرد.
زمانیکه مشکلی در ارتباط با جنین توسط سیستم اولتراسوند دو بعدی تشخیص داده می شود و پزشک نیاز به تعیین و تشخیص اختلال دارد، تصاویر واضح و با جزئیات اولتراسوند سه بعدی در این باب بسیار ارزشمند می باشد. این تصاویر در هنگام رویت ابنورمالیهای مغز، ضایعه مادرزادی ستون فقرات و cleft tips / palates کام شکافته یا زبان شکافته، بسیار سودمند و ارزشمند می باشد.
تصاویر، به والدین منتظر کمک می کند تا متوجه ابنورمالیها گردند و بتوانند انتخاب درستی برای فرزندشان داشته باشند ؛اما بهرحال این تکنولوژی به تازگی مسیر رشد و پیشرفت خود را آغاز کرده است
سیستم سه بعدی مشابه سیتم اولتراسوند دو بعدی، بدون درد و غیر تهاجمی است.امواج فراصوت ( که توسط انسان قابل شنیدن نیستند ) از بدن جنین انعکاس می یابد و تصویر حاصله یا سونوگرام حاصله از بدن بر صفحه مونیتور نمایش داده می شود.
برای انجام آزمون لازم است که پزشک مقداری ژل یا روغن در قسمتی از شکم که مورد تابش امواج فراصوتی قرار می گیرد، بمالند و آنگاه Transducer یا مبدل انرژی در آن قسمت قرار گرفته و جابجا می شود. ترانسدیوسر امواج فراصوتی را به شکم و رحم و جنین موجود در آن هدایت می کند. سیستم سونوگرافی سه بعدی هیچگونه تابش یا اشعه x را شامل نمی گردد و برای مادر و فرزند بی خطر می باشد. سونوگرافی سه بعدی توسط پزشک متخصص مامایی و در بیمارستانهای تخصصی انجام می گیرد.
در این سونوگرافی می‌توان تمام ارگان‌های جنین از سر تا نوک انگشت‌ها را دید و به صورت دقیق قابل بررسی است. در مورد بی‌ضرر بودن یا ضرر داشتن سونوگرافی سه بعدی هنوز چیزی ثابت نشده است ولی به خانم‌های باردار توصیه می‌شود از انجام سونوگرافی سه بعدی به دلخواه خود، خودداری کنند. در بین مادران دیده می‌شود که دوست دارند سونوگرافی سه بعدی را انجام دهند ولی باید حتما با تجویز پزشک باشد. سونوگرافی سه بعدی برای بررسی مشکلات آناتومیک است. اگر جنین اختلالات آناتومیک داشته باشد، در سونوگرافی سه بعدی نشان داده می‌شود. یعنی اختلال چه در اندام درونی و چه در اندام بیرونی مشخص می‌شود.  برای مشخص کردن بیماری ژنتیک از سونوگرافی NT استفاده می‌کنند. در هفته ۱۱ تا ۱۴ این سونوگرافی صورت می‌گیرد. در این سونوگرافی ضخامت پشت گردن جنین اندازه گرفته می‌شود، اگر ضخامت زیاد باشد نشان می‌دهد ناهنجاری کروموزومی دارد.

   سونوگرافی سه بعدي و چهار بعدي  امروزه بسیار رایج شده است. هزینه زیادی دارد و سازمان های بیمه گر هم هزینه آن را پرداخت نمی کنند. سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی سیاه و سفید در مقاطع متوالی است که دستگاه مقاطع را پشت سر هم می چیند و تصویری ارائه می دهد که علاوه بر طول و عرض، عمق هم دارد. اسکن اندام می تواند به شکل دستی و از سوی سونوگرافیست یا با دستگاه های جدیدتر، توسط پروپ دستگاه صورت گیرد و تصویر سه بعدی ارائه دهد.
در سونوگرافی چهار بعدی، بعد زمان به آن اضافه می شود. سرعت سه بعدی بالا می رود و قطعات تصویر سریع روی هم قرار می گیرند و حرکات جنین مثل باز و بسته کردن دهان و حرکت دادن دست ها و پاها کاملا دیده می شود.
سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی برای همه لازم نیست. معمولا برای دیدن بافت نرم استفاده می شود تا سطح بدن وشکل بدن جنین دیده شود. این کار برای خانواده ها جذابیت دارد و بیشتر خود درخواست چنین سونوگرافی را می دهند. این سونوگرافی ها ضرری برای جنین ندارد. قبلا معتقد بودند فرستادن امواج بیشتر باعث گرم شدن مایع اطراف جنین می شود. ولی پزشک رادیولوژیست پروپ را زیاد روی اندام خاص نگه نمی دارد. پس تئوری گرم شدن مایع هم منتفی می شود.

سونوگرافی بارداری رنگي ( داپلر) :

در هر کدام از مراحل سونوگرافی‌های معمول بارداری، ممکن است پزشک زنان مربوطه برای بررسی دقیق‌تر و تشخیص احتمالی مشکل، سونوگرافی داپلر تجویز کند. از طریق سونوگرافی داپلر، جریان خون جنین با دقت بررسی شده و هر نوع مشکل قلبی و عروقی را در جنین تشخیص می دهند. همچنین در صورت وجود مواردی مثل دو یا چندقلویی، رشد غیرطبیعی جنین، بررسی عملکرد جفت، تولید آنتی‌بادی rh منفی در خون مادر، سابقۀ سقط جنین یا از دست دادن نوزاد در بدو تولد نیز ممکن است درخواست سونوگرافی داپلر داده شود.

 

 

سونوگرافی بارداري بیوفیزیکال پروفایل:

 در این سونوگرافی که معمولا در اواخر بارداری انجام می‌شود سلامت کلی جنین و حرکات او مورد بررسی قرار می گیرد. در بارداری‌های پرخطر نظیر از دست‌ رفتن بارداری‌های قبلی در نیمۀ دوم بارداری، وجود فشار خون بالا، دیابت، عدم رشد جنین در داخل رحم یا مواردی که زایمان به تأخیر افتاده است با تشخیص پزشک آزمایش پروفایل بیوفیزیکال برای مادر باردار تجویز می شود. در سونوگرافی مربوطه، وضعیت تنفسی، ماهیچه‌ها و حرکت جنین بررسی و حجم مایع آمنیوتیک اندازه‌گیری می‌شود.

تعیین جنسیت جنین در بارداری  :
 مسئله تعیین و تشخیص جنسیت جنین در بارداری از مواردی است که برای برخی خانواده ها حائز اهمیت است.
بهترین زمان انجام سونوگرافی تعیین جنسیت جنین  در هفته شانزدهم تا بیستم بارداری است. قبل از این زمان ممکن است رشد جنین به اندازه کافی نباشد و بعد از بیست هفتگی نیز ممکن است بچه بزرگ شده و به دلیل کوچک شدن فضای رحم و فشرده بودن بدن جنین، چیز زیادی در سونوگرافی مشخص نباشد. 
 به طور کلی عوامل متعددی مانند زمان نامناسب برای سونوگرافی رفتن، وضعیت جنین در رحم مادر، اضافه وزن مادر و بی کیفیتی و قدیمی بودن دستگاه سونوگرافی و میزان تجربه پزشکی که سونوگرافی انجام می‌دهد، می‌تواند روی جواب سونوگرافی در زمان تعیین جنسیت جنین اثر بگذارد و جنسیت فرزند را اشتباه اعلام کند.
 توصیه می‌شود که خانواده‌ها از تکیه بر داشتن فرزندی با جنسیت خاص دوری کنند. مخصوصا مادران باردار نباید اجازه دهند علاقه داشتن به جنسیت خاصی باعث برهم خوردن آرامششان در دوران بارداری شود. مادر باید بداند که استرس و عدم آرامش در دوران حاملگی بر روی جنین تاثیر نامطلوب می‌گذارد. ۰بنابراین بهتر است به فکر سلامت خود و فرزندشان بوده و به خود تنش و استرس وارد نکنند.  

سونوگرافي شكم :

اندام های اساسی مختلفی در شکم وجود دارند با استفاده از سونوگرافی شکمی می توان از این اندام ها تصویر برداری کرد  در اين نوع سونوگرافي ارگانهاي شكمي شامل كبد ، كيسه صفرا و مجاري صفراوي، طحال، لوزالمعده ، كليه ها و آپانديس بررسي مي شوند.  پزشك راديولوژيست علاوه بر تصویر برداری از اندام های شکمی، می تواند  سایر ساختارهای شکمی مثل بافت ها و رگ های خونی هم بررسي   نمايد. برای مثال ممکن است که پزشک آئورت شکمی را بررسی کند. آئورت شکمی، خون را به قلب و سایر اندام های شکمی انتقال می دهد. گاهی نیز باید از سونوگرافی داپلر استفاده شود. این نوع سونوگرافی می تواند تغییرات جریان خون در شکم را بررسی کند. اندام های مهمی در شکم وجود دارد كه ممکن است كه به مشکل بر بخورند و  موجب درد در قسمتهاي مختلف شكم شوند . پزشک می تواند از طريق سونوگرافی شکم، بيماريهاي مربوط به کبد و مجاري صفراوي، سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه و عارضه های التهابی همچون ورم آپاندیس و پانکراتیت، آنوریسم آئورت شکمی ، تومور ، تنگی مجرای خروجی معده ، فتق جداره شكم و سرطان را تشخيص مي دهد .

معمولا  چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی شکمی نباید چیزی بخورید. این کار به پزشک این اطمینان را می دهد که هیچ مواد غذایی و مایعاتی در بررسی ناحیه ای که قرار است بررسی شود، اختلال ایجاد نمی کند. 

 

سونوگرافي لگن آقايان ( شامل مثانه و پروستات ):

در آقایان سونوگرافی لگنی به دلایل زیر انجام می شود:
– بررسی وزیکول سمینال و غده پروستات
– بررسی سرطان پروستات ( سایر آزمایشات مثل معاینه رکتوم با انگشتی، آزمایش خون برای بررسی آنتی ژن اختصاصی و نمونه برداری از پروستات ممکن است استفاده شود).
– بررسی مشکلات ادراری به علت بزرگ شدن پروستات مثل هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
– بررسی مشکلات غده پروستات که باعث ناباروری شده است.

 

سونوگرافی پروستات در آقایان :
غده پروستات عضوی از دستگاه تناسلی مردانه و به اندازه یک گردوی کوچک است که در ابتدای مجرای ادراری در لگن قرار گرفته و ترشحات آن وارد مجرای تناسلی- ادراری می‌ شود.
پروستات علاوه بر نقشی که در تولید مایع انزالی دارد، در کنترل جریان ادرار نیز موثر است و مجرای ادراری را در فاصله مثانه تا آلت تناسلی احاطه می ‌کند. انقباض رشته‌ های عضلانی در پروستات می ‌تواند جریان ادرار را آهسته کند. اگر غده پروستات متورم یا بزرگ ‌شود به مشکلات ادراری منجر می‌ شود.
پروستات از دوران کودکی تا سن بلوغ کوچک می ماند .در محدوده سنی ۴۰ سال این غده در مردان شروع به بزرگ شدن می کند که به اصطلاح هیپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. طبق مطالعات بین افزایش سن، افزایش وزن غده پروستات و میزان آنزیم پروستات (PSA) ارتباط مستقیم وجود دارد.
گاهی بزرگ شدن پروستات در مردان به اندازه ای است که می تواند باعث مشکلات ادراری شایعی مثل سختی و تکرر ادرار شود که به علت افزایش فشار ناشی از بزرگی پروستات به مجرای ادرار و مثانه است. در این حالت بزرگی پروستات سبب بروز مشکلاتی در زندگی فرد خواهد شد، مثل بی خوابی به دلیل بیدار شدن مکرر برای ادرار کردن.
در سونوگرافی لگن در آقایان وضعیت مثانه و پروستات به خوبی بررسی شده و اندازه و حجم پروستات شخص اندازه گیری می شود که لازم است بیمار با مثانه پر سونوگرافی شود .
اغلب طی روند درمان این بیماری، آزمایش PSA نیز درخواست می گردد که این آزمایش بعنوان یک تست غربالگری از نظر تشخیص سرطان پروستات در بزرگسالان خصوصا افراد ۵۰ سال به بالا، انجام می شود.

 

اندازه پروستات :
اندازه پروستات از دوران کودکی تا سن بلوغ کوچک می ماند .در محدوده سنی ۴۰ سال این غده در مردان شروع به بزرگ شدن می کند که به اصطلاح هیپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. طبق مطالعات بین افزایش سن، افزایش وزن غده پروستات و میزان آنزیم پروستات (PSA) ارتباط مستقیم وجود دارد.
گاهی بزرگ شدن پروستات در مردان به اندازه ای است که می تواند باعث مشکلات ادراری شایعی مثل سختی و تکرر ادرار شود که به علت افزایش فشار ناشی از بزرگی پروستات به مجرای ادرار و مثانه است. در این حالت بزرگی پروستات سبب بروز مشکلاتی در زندگی فرد خواهد شد، مثل بی خوابی به دلیل بیدار شدن مکرر برای ادرار کردن.
در سونوگرافی لگن در آقایان وضعیت مثانه و پروستات به خوبی بررسی شده و اندازه و حجم پروستات شخص اندازه گیری می شود که لازم است بیمار با مثانه پر سونوگرافی شود .
اغلب طی روند درمان این بیماری، آزمایش PSA نیز درخواست می گردد که این آزمایش بعنوان یک تست غربالگری از نظر تشخیص سرطان پروستات در بزرگسالان خصوصا افراد ۵۰ سال به بالا، انجام می شود.

 

 

 

سونوگرافي لگن بانوان ( شامل مثانه، رحم و تخمدان ) :

سونوگرافی لگن تستی است که در آن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ارگان های داخلی لگن استفاده می شود. سونوگرافی لگن در زنان برای بررسي وضعيت  مثانه، رحم و دهانه رحم و تخمدان ها انجام مي گردد. بررسی مشکلات مربوط به رحم یا تخمدان ها، بررسی احتمال سرطان در این ارگان ها، یافتن موقعیت دستگاه آی یو دی، بررسی موقعیت و میزان رشد تومورهای خوش خیم، فیبروم یا کیست، مشخص کردن علت خونریزی های غیر نرمال رحم، ارزیابی مشکلات ناباروری، مانیتور روند رشد جنین در بارداری، معاینه علائم بیماری التهابی لگن همچنین تشخیص بارداری خارج از رحم نمونه ای از مهم ترین کاربردهای سونوگرافی لگن می باشد. اگر سونوگرافی لگن از روی شکم انجام شود در آن صورت باید مثانه پر باشد. به این منظور باید یک ساعت قبل از انجام سونوگرافی لگن مقدار کافی مایعات بنوشید. اگر مثانه حین انجام سونوگرافی پر باشد وضوح تصویر بیشتر خواهد بود. در سونوگرافی لگنی از نوع ترانس واژینال مثانه خالی خواهد بود اما در این نوع سونوگرافی لگن پروب سونوگرافی به جای آن که روی شکم حرکت داده شود در داخل دهانه واژن قرار می گیرد.

سونوگرافی داپلر لگن نيز نوع دیگری از سونوگرافی می باشد که در آن سرعت و جهت خون در حال جریان در شریان های شکمی بررسی می شود. پزشک متخصص از این نوع سونوگرافی برای بررسی انسداد عروق خونی بهره خواهد برد.

خوشبختانه انجام سونوگرافی لگنی عوارض چندانی در پی ندارد. در این روش در معرض تابش امواج مضر قرار نخواهید داشت

 

سونوگرافی کبد و کیسه صفرا :

کبد یکی از بزرگترین و مهم ترین ارگانهای بدن است. کبد از پروتئین ها و کلسیم های موجود در غذا  در دستگاه گوارش استفاده می کند و کمک میکند غذای خورده شده به انرژی تبدیل شود و به کمک طحال مانند یک فیلتر عمل میکند که زباله های مضر را فیلتر و دفع میکند. ازاین سونوگرافی برای تشخیص ساختارهای کیستی کبد مثل کیست های خوش خیم، آبسه های کبدی، گشادی مجاری هپاتیک و همچنین تومورهای توپر کبدی (تومور اولیه یا متاستاتیک) استفاده می شود. سونوگرافی کبد ممکن است در حین جراحی و با استفاده از پروب استریل نیزانجام شود که امکان تعیین صحیح موضع تومورها یا آبسه های ریز و غیر قابل لمس کبدی را می دهد.

کیسه صفرا در قسمت زیرین و مجاور کبد قرار گرفته است و محتوای آن صفراوی می باشد که از کبد ترشح شده و در کیسه صفرا جمع آوری می شود و در نهایت به داخل روده ترشح می شود .معمولا وقتی غذا میل می نمایید به ویژه هنگام مصرف غذاهای چرب ، در کیسه صفرا  قسمت مهمی از هضم چربی را بر عهده دارد هنگامی که غذا از معده وارد روده می شود به ویژه در زمانی که غذای چرب استفاده می شود .معمولا صفرا از طریق مجرای خارج کبدی CBD بر روی غذای چرب ریخته می شود و به این ترتیب پروسه هضم غذا شروع می شود.

سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی به مشاهده و معاینه احشا از نظر سنگ های صفراوی، پولیپ یا گشادی ثانویه به تنگی های انسدادی یا تومورها کمک میکند.   وجود سنگ داخل کیسه صفرا می تواند منجر به انسداد مجاری داخل و خارج کبدی و در نهایت التهاب کیسه صفرا شده و منجر به علائم حاد در بیماری شود که به همراه درد شکم ، تهوع و استفراغ ، تب و لزر و زردی در چهره بیمار ایجاد شود .  

وجود سنگ صفرا داخل کیسه صفرا حتما نیاز به درمان و جراحی ندارد بدین معنا که هنگام مشاهده سنگ داخل کیسه صفرا حتما نباید کیسه صفرا برداشته شود و نیاز به جراحی دارد .زمانی کیسه صفرا توسط جراحی و یا لاپاراسکوپی برداشته می شود که سنگ داخل کیسه وارد مجرای صفراوی ، خارج کبدی و یا همان CBD شود و منجر به انسداد مجرا شود . در این صورت منجر به یک سری علائم از جمله درد شکم ، تهوع و استفراغ ، تب و لزر و زردی در چهره بیمار در بیمار شود . در نتیجه کیسه صفرا ملتهب می شود و باعث افزایش ضخامت جداری می شود و همچنین تغییراتی در بیمار ایجاد می شود که در سونوگرافی کیسه صفرا قابل مشاهده می باشد . در این موارد بیمار به درمان و جراحی نیاز دارد . زنانی که باردار می باشند ، افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند .کسانی  که در زمان کوتاهی وزن زیادی از دست می دهند .بانوانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند .خانم هایی که به علتی تحت درمان با دارو های استروژن قرار دارند، افرادی که رژیم غذایی چرب دارند و افرادی که به دیابت مبتلا هستند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

 

 

الاستوگرافی ندولهای تیروئید

ندولهای تیروئید پدیده شایعی در جمعیت كشور ما می باشد و معمولا بوسیله اولتراسونوگرافی میزان تشخیص بطور قابل توجهی افزایش می یابد. الاستوگرافی تیروئید یك تكنیك التراسونوگرافی برای ارزیابی سفتی ندولهای تیروئید با فرض اینكه ندولهای بدخیم سفت تر از ندولهای خوش خیم هستند، به عنوان یك شاخص كه آیا یك ندول خوش خیم و یا بدخیم است می باشد.الاستوگرافی تكنیكی جدید است كه ارزیابی قابل مشاهده از نظر درجه سفتی ضایعات را فراهم می نماید.

Fine Needle Aspiration (FNA ) روش استاندارد طلایی برای افتراق ضایعات خوش خیم از بدخیم تیروئید بوده و اطلاعات مفید تشخیصی را در حدود ۸۰% موارد ندولهای منفرد نتیجه می دهد. تعداد FNA  در سالهای اخیر بدلیل بالا بودن میزان تشخیص ندول تیروئید بوسیله اولتراسوند افزایش یافته است. امید است كه با استفاده از الاستوگرافی تیروئید و بررسی بوسیله داپلر انجام  FNA  غیر ضروری در جمعیت مورد مطالعه كاهش یابد.

الاستوگرافی از التراسوند برای ارزیابی الاستیسیته بافت استفاده نموده و پتانسیل لازم برای تشخیص سرطان در ندولهای منفرد تیروئید را دارد. میانگین شاخص الاستیسیته (EI ) تیروئید نرمال برابر ۱۵٫۹ kpa  می باشد. در صورتیكه میانگین EI  برای ندولهای بدخیم ۱۵۷٫۲ kpa  است. (محدوده ۳۰ تا ۳۵۶kpa ) و در ندولهای خوش خیم ۳۶٫۴ kpa  (محدوده ۰ تا ۲۰۰ kpa )

اخیرا، الاستیسیته بین ۱ تا ۳ درجه بندی می شود،  و عدد كمتر نشانگر الاستیسیته بیشتر است،  برای ارزیابی بیشتر ندولهایی كه بوسیله  FNA قابل تشخیص نیستند،  مفید تر گزارش شده است. ندولهای بدخیم (با درجه ۲ یا ۳) سفت  تر و ندولهای خوش خیم نرم تر  (با درجه ۱ یا ۲) می باشند .

 

انواع سونوگرافی داپلر:

– داپلر عضو شکمی ( داپلر کبد ، داپلر شکم ، داپلر لگن ، داپلر کلیه )

– داپلر اندام فوقانی و اندام تحتانی بدن

– داپلر کارونید

– داپلر حاملگی  ( داپلر جفت و جنین )

– داپلر واژینال

– داپلر بیضه

– داپلر آلت تناسلی

– سونوگرافی تعیین بارداری

– غربالگری مرحله اول NT

– سونوگرافی بیوفیزیکال

 

کلینیک دکتر فرهنگ نوری همواره در کنار شما عزیزان